گفتاردرمانی کودک فلج مغزی جزء مهمی از درمان و مراقبت کلی آنها است. فلج مغزی یک اختلال عصبی است که به دلیل آسیب یا ناهنجاری در مغز، هماهنگی و کنترل عضلات را تحت تأثیر قرار می دهد. این می تواند تاثیر قابل توجهی بر توانایی کودک برای برقراری ارتباط موثر، از جمله رشد گفتار و زبان او داشته باشد.

گفتار درمانی، با هدف بهبود مهارت های ارتباطی کودکان مبتلا به فلج مغزی، کمک به آنها برای دستیابی به استقلال بیشتر و کیفیت زندگی بهتر است.

ارزیابی گفتار و زبان در کودکان فلج مغزی:

قبل از طراحی یک برنامه گفتار درمانی برای کودک فلج مغزی، ارزیابی کامل بسیار مهم است. ارزیابی معمولاً توسط آسیب شناس گفتار-زبان (SLP) انجام می شود که در ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان تخصص دارد.

فرآیند ارزیابی شامل مراحل کلیدی زیر است:

• تاریخچه مورد و ارزیابی پزشکی: SLP اطلاعاتی در مورد سابقه پزشکی کودک، از جمله نوع و شدت فلج مغزی، هر گونه شرایط پزشکی مرتبط، و مداخلات قبلی جمع آوری می کند. این به درک نیازها و چالش های خاص کودک کمک می کند.
• مشاهده و مصاحبه: درمانگر توانایی های گفتاری و ارتباطی کودک را در محیط های مختلف مانند خانه، مدرسه یا درمانگاه مشاهده می کند. علاوه بر این، درمانگر ممکن است با والدین یا مراقبان کودک مصاحبه کند تا بینشی در مورد الگوهای ارتباطی روزانه کودک و هر گونه نگرانی که ممکن است داشته باشد به دست آورد.
• تست های استاندارد: ارزیابی ها و آزمون های استاندارد شده برای ارزیابی توانایی های گفتاری و زبانی کودک استفاده می شود. این تست‌ها به تعیین مهارت‌های ارتباطی فعلی، حوزه‌های قدرت و زمینه‌هایی که نیاز به بهبود دارند، کمک می‌کند. این ارزیابی ها ممکن است شامل آزمون های بیان، درک زبان، بیان زبان و عمل شناسی ارتباط باشد.
• ارزیابی‌های ابزاری: در برخی موارد، ارزیابی‌های ابزاری، مانند ویدئوفلوروسکوپی یا نازوآندوسکوپی، ممکن است برای ارزیابی عملکرد بلع و حرکتی دهانی کودک استفاده شود. کودکان مبتلا به فلج مغزی نیز ممکن است در بلع و تغذیه مشکل داشته باشند و پرداختن به این مسائل اغلب بخشی از گفتار درمانی است.
• ارزیابی ارتباط تقویتی و جایگزین (AAC): برای کودکان با اختلالات ارتباطی شدید، ارزیابی AAC ممکن است انجام شود. AAC شامل ابزارها و تکنیک هایی مانند تابلوهای ارتباطی، دستگاه های تولید کننده گفتار یا زبان اشاره است که می تواند به کودک در بیان خود در زمانی که گفتار سنتی چالش برانگیز است کمک کند.

بیشتر بخوانید : درمان دیسفاژی در کودکان

اهداف گفتاردرمانی کودک فلج مغزی

هنگامی که ارزیابی کامل شد، گفتاردرمانگر با همکاری خانواده کودک و سایر متخصصان ، اهداف خاص و فردی را برای گفتار درمانی کودک تعیین می کند. این اهداف برای رسیدگی به نیازهای منحصر به فرد کودک طراحی شده اند و ممکن است حوزه های زیر را در بر گیرند:

بهبود فن بیان: بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی با دقت صداهای گفتاری خود (تلفظ) دست و پنجه نرم می کنند. اهداف ممکن است شامل بهبود وضوح گفتار و هدف قرار دادن خطاهای صوتی خاص باشد.

گسترش واژگان: برای برخی از کودکان، هدف ممکن است گسترش دایره واژگان و آموزش کلمات و مفاهیم جدید به آنها باشد. این می تواند شامل ایجاد مهارت های زبانی دریافتی و بیانی آنها باشد.

تقویت درک زبان: برخی از کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است در درک زبان گفتاری مشکل داشته باشند. اهداف ممکن است شامل بهبود توانایی آنها در درک و پیروی از دستورالعمل ها یا مکالمات باشد.

تقویت عمل شناسی ارتباطی: عمل شناسی ارتباطی به جنبه های اجتماعی ارتباط، مانند نوبت گرفتن در مکالمه، درک نشانه های غیرکلامی و برقراری تماس چشمی مناسب اشاره دارد. اهداف ممکن است شامل بهبود این مهارت های ارتباط اجتماعی باشد.

مهارت های تغذیه و بلع: اگر کودک در بلع یا تغذیه مشکل دارد، گفتار درمانی ممکن است شامل اهداف مرتبط با روش های بلع و تغذیه ایمن و کارآمد باشد.

استفاده از AAC: برای کودکانی که به AAC نیاز دارند، اهداف ممکن است شامل یادگیری استفاده مؤثر از دستگاه ها یا سیستم های ارتباطی برای بیان نیازها، خواسته ها و افکارشان باشد.

افزایش تسلط: برخی از کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است با لکنت یا اختلالات روانی دست و پنجه نرم کنند. گفتار درمانی می تواند شامل راهکارهایی برای افزایش روانی و کاهش لکنت باشد.

ارتقای استقلال: در نهایت هدف گفتار درمانی ارتقای استقلال و توانایی کودک برای برقراری ارتباط موثر در محیط های مختلف مانند خانه، مدرسه و جامعه است.

تکنیک های گفتار درمانی فلج مغزی

گفتار درمانی: گفتار درمانی بر بهبود توانایی کودک در تولید دقیق صداهای گفتاری تمرکز دارد. این می تواند شامل تمرین ها و فعالیت هایی باشد که خطاهای صوتی خاصی را هدف قرار می دهند.

زبان درمانی: هدف زبان درمانی افزایش درک و استفاده کودک از زبان است. ممکن است شامل فعالیت هایی مانند ساخت واژگان، تمرین ساختار جمله و داستان سرایی باشد.

تمرینات حرکتی دهانی: کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است در جنبه های فیزیکی گفتار، مانند حرکات لب، زبان و فک دچار مشکل شوند. تمرینات دهانی-حرکتی می تواند به بهبود قدرت و هماهنگی عضلات کمک کند.

ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC): برای کودکانی که از سیستم های AAC استفاده می کنند،  متخصص گفتاردرمانی کودک فلج مغزی به آنها آموزش می دهد که چگونه از این ابزارها برای برقراری ارتباط موثر استفاده کنند. این ممکن است شامل انتخاب نمادها یا کلمات مناسب و پیمایش دستگاه باشد.

تغذیه و بلع درمانی: اگر مشکلات مربوط به تغذیه و بلع وجود داشته باشد، درمان ممکن است شامل تمریناتی برای تقویت عضلات درگیر در بلع و راهکارهایی برای بهبود ایمنی در هنگام غذا باشد.

راهبردهای ارتباطی: کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است از یادگیری راهبردهای ارتباطی جایگزین، مانند زبان اشاره یا سیستم های تبادل تصویر، برای تکمیل ارتباط کلامی خود بهره مند شوند.

آموزش مهارت های اجتماعی: آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک می کند تا نشانه ها و رفتارهای اجتماعی مناسب را در تعاملات اجتماعی درک کنند و از آنها استفاده کنند. این شامل نوبت گرفتن، حفظ تماس چشمی و درک تفاوت های ظریف گفتگو است.